Domiziano
Domiziano | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Irudi gehiago | |||||||
81eko irailaren 14a - 96ko irailaren 18a ← Tito - Nerva →
| |||||||
Bizitza | |||||||
Jaiotzako izen-deiturak | Titus Flavius Domitianus | ||||||
Jaiotza | Erroma, 51ko urriaren 24a | ||||||
Herrialdea | Antzinako Erroma | ||||||
Heriotza | Erroma, 96ko irailaren 18a (44 urte) | ||||||
Heriotza modua | giza hilketa: labankada | ||||||
Familia | |||||||
Aita | Vespasiano | ||||||
Ama | Domitila Nagusia | ||||||
Ezkontidea(k) | Domitia Longina | ||||||
Seme-alabak | ikusi
| ||||||
Anai-arrebak | ikusi
| ||||||
Leinua | Flaviar leinu Flavii Sabini (en) | ||||||
Hezkuntza | |||||||
Hizkuntzak | latina | ||||||
Irakaslea(k) | Publius Papinius Statius (en) | ||||||
Jarduerak | |||||||
Jarduerak | politikaria | ||||||
Sinesmenak eta ideologia | |||||||
Erlijioa | Antzinako Erromako erlijioa | ||||||
Domiziano[1] (latinez: Titus Flavius Domitianus; 51ko urriaren 24a - 96ko irailaren 18a) Flaviar leinuko azken enperadorea izan zen, 81etik hil zen arte.
Lehen urteak
Erroman jaio zen Domiziano. Goi mailako gazte baten heziketa jaso zuen. Erretorika eta literatura ikasi zituen. Suetonioren arabera, nerabe ikasia eta elkarrizketa dotorekoa zen Domiziano. Titok ez bezala, ez zuen Vespasiano aitaren kanpainetan parte hartu.
Vespasiano enperadore bihurtzerakoan, Senatuan Flaviar leinuko lehen ordezkaria izan zen, aita eta anaiak iritsi baino lehen.
70ean Domitia Longinak dibortziatzea lortu zuen Domizianok. Berarekin ezkondu zen eta bikote bitxia osatu zuten. Domiziano gonazale porrokatua izan arren, Domitia ez zen jeloskor. Are gehiago, iturri batzuek diotenez, senarrarekin bat egiten zuen maitaleengan zihoazela. Bi seme-alaba izan zituzten, baina gazte hil ziren biak.
Bigarren semea izanda, Domizianok ez zeukan ardurarik. Ohorezko kargu batzuk izan zituen, baina batek ere ez zion botererik eman. Titoren agintaldian egoerak berdin jarraitu zuen. Hala ere, Domizianok bere handinahiak zituen. Tito hiltzen ari zela, oinordeko izendatzea eskuratu zuen Pretoriar Guardiari esker.
Agintean
Gobernarik kaskarra zela hasiera-hasieratik erakutsi zuen Domizianok. Ekonomiak behera egin zuen eta zergak gora. Herriaren mirespena lortzeko nahian, dirutza gastatzen zuen obra publikoetan. Erromak oraindik jasotzen zituen Neronen garaiko sutearen ondorioak.
85ean, bere burua behin betiko zentsore izendatu zuen. Erromatarren morala eta jokabidea ikuskatu nahi zituen. Bere morala, ordea, ereduetatik urrun zegoen. 83rako, biek sortutako eskandaluek bikote inperiala apurtu zuten. Domitia eta maitalea elkarrekin atzemanda, dibortzioa eta Domitiaren erbesteratzea eskuratu zuen Domizianok. Maitalea hil egin zuten. Titoren alabarekin maitemindu zen orduan Domiziano, baina erditzen ari zela, hil zen. Geroztik, Domitia bueltatu zen Jauregi Inperialera, Domiziano harekin berriro ezkondu ez bazen ere.
Domizianoren grina nagusiak artea eta jokoak ziren. Kapitoliko Jokoak asmatu zituen. Joko Olinpikoetan bezala, mundu guztietako atletek parte hartzen zuten lau urte oro, Domizianok bidaia ordaindu behar bazien ere. Gladiadoreen ikuskizunetan, berrikuntzak ekarri zituen: nanoen edo emakumezkoen borrokak esate baterako.
Agintaldiaren azken urteetan bere ankerkeria erakutsi zuen Domizianok. Juduak eta kristauak jazarri zituen. Jazarpen-paranoia garatu zuen Domizianok berak. Aristokraziari beldur zionez, Senatuari botere guztiak kendu zizkion.
96ko irailean erail zuten Domiziano, senatariek, Pretoriar Guardiak eta Domitiak osatutako konspirazio batean. Domizianoren ondorengoa Senatuak hautatu zuen: Nerva.
Domiziano eta kristauak
Erromatar guztiek Domizianoren Kultua gurtu behar izan zuten, enperadorearekiko leialtasuna frogatzeko. Kristauen dotrinak idolo faltsuak gurtzea debekatzen duenez, kristauek muzin egin zioten ohitura inperial honi.
Kinka larri horretan, kristau asko kristautasuna uzteko zorian egon zen. Hori zela eta, Patmoseko Joanek Apokalipsia idatzi zuen, hainbat autorek diotenez. Kristauei oroitarazi zien Salbatzailea berriro etortzekoa zela, fidelak saritzera eta traidoreak zigortzera.
Genealogia
Erreferentziak
- ↑ Latin eta greziar pertsona-izen klasikoak... Euskaltzaindiaren 76. araua
Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Domiziano |
- i
- e
- a
27 BC – 235 AD
235–284
- Maximino Trax
- Gordiano I.a eta Gordiano II.a
- Pupieno eta Balbino
- Gordiano III.a
- Filipo Arabiarra eta Filipo II.a
- Dezio eta Herenio Etrusko
- Hostiliano
- Treboniano Galo eta Volusiano
- Emiliano
- Valeriano
- Galieno, Salonino eta Valeriano II.a
- Klaudio Gotiko
- Kintilo
- Aureliano
- Tazito
- Floriano
- Probo
- Karo
- Karino eta Numeriano
Galietako enperadoreak:- Postumo
- (Leliano)
- Mario
- Viktorino
- (Domiziano II.a)
- Tetriko I.a eta Tetriko II.a
284–395
- Diokeziano (inperio osoa)
- Diokeziano (ekialdea) eta Maximiano (mendebaldea)
- Diokeziano (ekialdea) eta Maximiano (mendebaldea) eta Galerio (ekialdea) eta Konstantzio Kloro (West)
- Galerio (ekialdea) eta Konstantzio Kloro (mendebaldea) eta Severo II.a (mendebaldea) eta Maximino Daia (ekialdea)
- Galerio (ekialdea) eta Severo II.a (mendebaldea) eta Konstantino I.a Handia (mendebaldea) eta Maximino Daia (ekialdea)
- Galerio (ekialdea) eta Maxentzio (mendebaldea) eta Konstantino I.a Handia (mendebaldea) eta Maximino Daia (ekialdea)
- Galerio (ekialdea) eta Lizinio (mendebaldea) eta Konstantino I.a Handia (mendebaldea) eta Maximino Daia (ekialdea)
- Maxentzio (bakarrik)
- Lizinio (mendebaldea) eta Maximino Daia (ekialdea) eta Konstantino I.a Handia (bere burua aldarrikatua) eta Valerio Valente
- Lizinio (ekialdea) eta Konstantino I.a Handia (mendebaldea) eta Lizinio II.a, Konstantino II.a eta Krispo
- (Martiniano)
- Konstantino I.a Handia (inperio osoa) eta Krispo
- Konstantino II.a
- Konstante
- Magnentzio eta Dezentzio
- Konstantzio II.a eta Vetranio
- Juliano Apostata
- Joviano
- Valentiniano I.a
- Valente
- Graziano
- Valentiniano II.a
- Magno Maximo eta Flavio Viktor
- Teodosio I.a Handia
- (Flavio Eugenio)
395–480
- Honorio
- (Konstantino III.a eta Konstantzio II.a)
- Konstantzio III.a
- Joan, mendebaldeko usurpatzailea Ravenan
- Valentiniano III.a
- Petronio Maximo eta Paladio
- Avito
- Maioriano, Libio Severo, Antemio eta Olibrio
- Glizerio
- Julio Nepote (de iure)
- Romulo Augustulo (usurpatzailea)
Bizantziar Inperioa
395–1204
- Arkadio
- Teodosio II.a
- Pulkeria
- Martziano
- Leon I.a
- Leon II.a
- Zenon I.a (1. agintaldia)
- Basilisko eta Marko
- Zenon I.a (2. agintaldia)
- Anastasio I.a
- Justino I.a
- Justiniano I.a
- Justino II.a
- Tiberio II.a
- Maurizio eta Teodosio
- Fokas
- Heraklio
- Konstantino III.a
- Heraklonas
- Konstante II.a
- Konstantino IV.a eta Heraklio, Tiberio eta Justiniano II.a
- Justiniano II.a (1. agindaldia)
- Leontzio
- Tiberio III.a
- Justiniano II.a (2. agintaldia) eta Tiberio
- Filipiko
- Anastasio II.a
- Teodosio III.a
- Leon Isauriarra
- Konstantino V.a
- Artabasdo
- Leon IV.a Khazariarra
- Konstantino VI.a
- Irene
- Nizeforo I.a
- Estaurazio
- Mikel I.a Rangabe eta Teofilakto
- Leon V.a Armeniarra eta Konstantino
- Mikel II.a
- Teofilo
- Mikel III.a
- Basilio Mazedoniarra
- Leon VI.a Jakituna
- Alexandro Bizantziokoa
- Konstantino VII.a Porfirogeneta
- Erroman I.a Lakapetarra eta Kristobal, Eztebe eta Konstantino
- Erroman II.a
- Nizeforo II.a Fokas
- Joan I.a Tzimiskes
- Basilio II.a
- Konstantino VIII.a
- Zoe (1. agindaldia) eta Erroman III.a
- Zoe (1. agindaldia) eta Mikel IV.a
- Mikel V.a
- Zoe (2. agindaldia) eta Teodora
- Zoe (2. agindaldia) eta Konstantino Monomako
- Konstantino Monomako (bakarrik)
- Teodora
- Mikel VI.a
- Isaak I.a Komneno
- Konstantino X.a Dukas
- Erroman IV.a Diogenes
- Mikel VII.a Dukas eta Androniko, Konstantios eta Konstantino
- Nizeforo III.a Botaniates
- Alexio I.a Komneno
- Joan II.a Komneno eta Alexio Komneno
- Emanuel I.a Komneno
- Alexio II.a Komneno
- Androniko I.a Komneno
- Isaak II.a Angelo
- Alexio III.a Angelo
- Alexio IV.a Angelo
- Nikolas Kanabos, usurpatzailea
- Alexio V.a Dukas
1204–1261
Bizantziar Inperioa
1261–1453
- Mikel VIII.a Paleologo
- Androniko II.a Paleologo eta Mikel IX.a Paleologo
- Androniko III.a Paleologo
- Joan V.a Paleologo
- Joan VI.a Kantakuzeno eta Joan V.a Paleologo eta Mateo Kantakuzeno
- Joan V.a Paleologo
- Androniko IV.a Paleologo
- Joan VII.a Paleologo
- Androniko V.a Paleologo
- Emanuel II.a Paleologo
- Joan VIII.a Paleologo
- Konstantino XI.a Paleologo
- Datuak: Q1423
- Multimedia: Domitianus / Q1423