David Gill
David Gill (ur. 12 czerwca 1843 w Aberdeen, zm. 24 stycznia 1914 w Londynie) – szkocki astronom, znany z pomiarów paralaksy Słońca i gwiazd, umożliwiających wyznaczenie odległości Słońca i innych gwiazd od Ziemi, oraz z wczesnego wykorzystania fotografii do stworzenia map nieba.
Życie i twórczość
Większość swojej kariery spędził w Republice Południowej Afryki. Był dyrektorem Królewskiego Obserwatorium w Kapsztadzie[1]. Korzystając ze zjawiska paralaksy Marsa określił odległość od Słońca, a także dystansu do niektórych gwiazd. W latach 1879–1907 był królewskim astronomem na Przylądku Dobrej Nadziei. Wykonał tam szczegółowe zdjęcia nieba na obszarze 19° od południowego bieguna nieba. Zdjęcia te wykorzystał Jacobus Kapteyn przy tworzeniu Cape Photographic Durchmusterung – katalogu zawierającego prawie 500 tysięcy gwiazd[2]. Był jednym z pionierów w astrofotografii, a także jednym z pierwszych propagatorów projektu Carte du Ciel.
W 1874 r. poprowadził wyprawę na Mauritius w celu obserwacji przejścia Wenus na tle tarczy słonecznej, a w 1877 r. – kiedy Mars był w opozycji – zorganizował wyprawę na Wyspę Wniebowstąpienia. Wykonane przez astronoma pomiary pozycji Marsa umożliwiły mu obliczenie przybliżonej paralaksy Słońca. W latach 1888–1889 brał udział w programie intensywnych obserwacji wybranych planetoid za pomocą heliometru. Dzięki temu po raz pierwszy wyznaczono paralaksę Słońca (1901) z nowoczesną dokładnością.
Zaszczyty
W 1899 r. otrzymał Medal Jamesa Craiga Watsona, w 1900 r. Złoty Medal Catherine Wolfe Bruce. Dwukrotnie – w 1882 i 1908 r. – otrzymał Złoty Medal Królewskiego Towarzystwa Astronomicznego[3].
Na jego cześć zostały nazwane kratery na Księżycu oraz Marsie.
Przypisy
- ↑ David Gill - Scientist of the Day [online], Linda Hall Library, 12 czerwca 2018 [dostęp 2022-03-04] (ang.).
- ↑ Encyklopedia Britannica. Ziemia i Wszechświat. Poznań: Wydawnictwo Kurpisz SA, 2006, s. 48. ISBN 978-83-60563-25-0.
- ↑ The Gold Medal [online], Royal Astronomical Society [dostęp 2021-02-13] (ang.).
- p
- d
- e
1901–1909 |
|
---|---|
1910–1919 |
|
lata 20. |
|
lata 30. |
|
lata 40. |
|
lata 50. |
|
lata 60. |
|
lata 70. |
|
lata 80. |
|
lata 90. |
|
rok 2000 |
|
- p
- d
- e
- p
- d
- e
|
- p
- d
- e
XIX wiek |
|
---|---|
XX wiek |
|
XXI wiek |
|
- p
- d
- e
- Britannica: biography/David-Gill
- SNL: David_Gill
- Catalana: 0029973